همدان‌نگار- حمید‌نصرتی‌قانعی- خبرنگار: استان همدان با فاصله نه چندان دور از پایتخت آثار دیدنی فراوان به مانند موز‌ه‌های متنوع و زیبا دارد، این گنجینه‌ها با آثار در خور تاریخی و باستانی و طبیعت بکر این دیار را بازگو و توصیف خواهند کرد.
تاریخ طبیعی
دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان در انتهای چهارباغ آزادگان شهر همدان، میزبان موزه تاریخ طبیعی با بنایی در حدود ۲ هزار مترمربع است؛ ۲۰ هزار گونه نادر حیوانی، گیاهی و طبیعی اقلیم ایران و اقصی نقاط کره خاکی ذهن هربیننده‌ای را به گذشته و حال اعماق آب‌ها و فراز خاک‌ها خواهد برد. هزاران نمونه سنگواره و جانوران خشک شده به مانند پستانداران، پرندگان، خزندگان، حشرات و آبزیان از جمله ذخایر انکاناپذیر و بی‌بدیل این مجموعه تاریخی و گردشگری است.
سال ۱۳۵۱ زنده‌یادجعفر محمد علیزاده بنیان این موزه را به عنوان علاقه‌مند سخت‌کوش عاشق طبیعت و چندی از دبیران دبیرستان و اساتید دانشگاه در سالن کوچک و محدود در گوشه‌ای از دبیرستان موسوم به پهلوی گذاردند؛ اکنون چند تالار مجهز و آراسته با فضای مناسب برای مطالعه، سالن سخنرانی و کتابخانه تخصصی دارد.
مردم شناسی
راه‌اندازی موزه ازاتاقی کوچک آغاز و بعد دو طبقه به ساخت موزه مردم شناسی و تنوع زیستی با ۱۲۰۰ متر مربع مساحت اختصاص داده شد. تنوع زیستی موزه، شامل۱۰ هزار گونه مانند عقاب، روباه ، میش، بز کوهی، راسو، خرس، شغال، مرال، قرقی، سنقر، پرستو،کاکائی، حواصیل، شاخک بلند‌ها،پولن خوار‌ها، ریشه خوار‌ها، ملخ‌ها، پروانه‌ها، صدف‌ها ، بلور‌ها ،کانی‌ها، فسیل‌ها، مرجان‌ها است همچنین برای نخستین بار دورنمایی از محل زیست گونه‌های جانوری در موزه قرار دادند. بخش مردم شناسی موزه برای جذب گردشگران و آشنایی دانشجویان و علاقمندان به فرهنگ و تمدن مردمان ایران زمین تشکیل و ابزارآلات زندگی مردمان باستان وعشایر در این مجموعه قرار دارد. اولویت نخست بازدید دانش آموزان و سپس بقیه مردم است.
موزه حمام
انتهای راسته بازار مظفریه یا زرگر‌های همدان حمام قلعه متعلق به دوره قاجار که با فاصله کمی از میدان مرکزی شهر( امام خمینی) قرار دارد؛ میراث فرهنگی این فضا مرمت و ۳۰ مانکن‌های از کاربران قدیمی حمام(دلاکان، حمامی، تونچی، حجامتگر، سلمانی و زیرآبزن) قرار داده است، خنکای درون حمام با هوای گرم بیرون قابل قیاس نیست، درنگ و بازدید از حمام و نوشیدن آشامیدن‌های محلی در حمام سفر برای شما و همراهان مفرح و دل‌انگیزتر خواهد کرد.
موزه زیر‌زمینی
دقیقا در قلب شهر همدان جایی که شهرها سال‌ها قبل طراحی شعاعی خود را از آن آغاز کرد کاوش‌های باستان‌شناسی به آثار تاریخی رسید تا نماد دیگری از هویت باستانی و تاریخی همدان در زمره تاریخ ثبت شود و گواهی قدمت این کهن شهر باشد. موزه ساخته شده در این بخش از شهر با تعدادی پله شما را به این آثار تاریخی هدایت خواهد کرد تا نظاره‌گر آثاری از دوران ماد، اشکانی و هخامنشی تا زندگی دوره اسلامی باشید این آثار موید آنست که حدود ۳ هزار سال قدمت شهر‌نشینی همدان بار دیگر تایید شده است. از قدیم گفته‌اند دیدن کی بود مانند شنیدن باید رفت دید. ناگفته نماند که میدان مرکزی شهر همدان از جمله آثار تاریخی شهر است.
دفاع مقدس جادوانه
ابتدای چارباغ کولاب و آغاز راه رسیدن به فضای تاریخی و تفریحی جهانی گنجنامه همدان، مزین به فضای ۶۵ هزار متر مربعی روایتگر ۸ سال دفاع مقدس غیور‌مردان این سرزمین دلاورپرور است. ورودی باغ موزه دفاع مقدس استان همدان با نماد‌ها و تندیس‌ها و حجم‌های مختلف به فضایی سبز آراسته است که ۷۰ درصد نماد‌های آن بیانگر مقاومت استانی مردم همدان در جنگ و بقیه کشوری است. این باغ موزه همچنین روایتگر پیشینه تاریخی و ترفندهای استعمار از ۵ هزار سال پیش تا آغاز جنگ تحمیلی بر ایران است.
فضایی از موزه چهار نمایشگاه از فعالیت‌های جهادسازندگی، پایگاه هوایی شهید نوژه، تیپ ۳ زرهی شهید قهرمان و گالری شهدا دیده خواهد شد؛ بخش دیگر آن شامل صفه‌های عاشورا، ولایت، سرداران و امیران، صفه دفاع مقدس،کتیبه مقاومت و خاکریز عروج و بخش اداری و سالن اجتماعات قرار دارد.
فضای باز موزه شامل تجهیزات غنمیتی دشمن برای بیان نابرابری جنگ ایران و بعثی‌ها ، دریاچه مصنوعی، آبنمای موزیکال، سکوی تماشاگران و ساختمان تأسیسات مرکزی است. فضای دیگر مرتبط با طراحی پانورما اسناد، فیلم، عکس‌ها، آثار به جای مانده از شهدا، مناطق عملیاتی و فضاهای مفهومی مانند کلاس‌‌های درس تخریب شده، سنگرهای اجتماعی، پست امداد جبهه، کمک‌های مردمی، اعزام‌ها، انواع لباس‌ها و البسه نظامی، تمبر، تابلو‌های نقاشی، نقش برجسته، نقاشی کودکان، ماکت عملیات‌ها است.
عمق تاریخ هگمتانه
انتهای خیابان اکباتان همدان، شرق تپه باستانی هگمتانه، جنب گودال معروف فرانسوی‌ها موزه باستانی و تاریخی هگمتانه با زیر بنای ۶۰۰ مترمربع در قلب تپه تاریخی هگمتانه قرار دارد. ساختمان موزه هگمتانه بین سال‌های ۱۳۲۵ تا۱۳۲۰ شمسی در محل بدون استفاده مدرسه ۶ کلاسه پرورش تاسیس و در دهه ۵۰ به منظور اجرای برنامه‌های پژوهشی و باستان‌شناسی به تملک مرکز باستان‌شناسی سابق درآمد. اکنون موزه هگمتانه دو سالن با عنوان‌های تاریخی و اسلامی شامل ۲۶۰ شی تاریخی مرتبط با دوره‌های مختلف است. اشیاء هردو بخش حاصل کاوش سال‌های قبل تپه یاخریداری شده و اهدائیی و توقیفی است.
اشیای موزه متشکل آثار سنگی، سفالی، استخوانی و فلزی دوره‌های پیش‌وپس از اسلام است. برخی آثار شاخص موزه پایه ستون‌های متعلق به کاخ‌های هخامنشی از جمله شالی ستون مربوط به دوران اردشیر دوم با متن میخی, دو مهر استامپی سنگی وشیشه‌ای مربوط به دوران قبل از اسلام و سرگاو از جنس سفال مربوط به دوران هخامنشی است. مجموعه تابوت‌های سنگی و سفالی مربوط به دوره پارتیان مکشوفه میدان شیر سنگی، خمره‌ها وسنگ‌های تزئینی با نقوش زیبا وسنگ قبرهای دوران مختلف اسلامی, است.
طب سینایی
شرف الملک شیخ الرئیس ابو‌علی حسین بن عبدا… بن حسن بن علی بن‌سینا، معروف به ابو‌علی سینا از معروفترین دانشمندان جهان اسلام و یکی از بزرگترین دانشمندان مسلط به علوم طبیعی و پزشکی، فلسفه، نجوم و فیزیک در شهر همدان دفن و آرامگاهی با این نام در میدان مرکزی شهر دارد. وی سال ۳۷۰ ه.ق افشنه بخارا متولد و سال ۴۲۸ ه.ق در همدان تسلیم رضای حق شد و روی در نقاب خاک کشید.
آرامگاه وی مزین به کتاب قانون(طب)،کتاب شفا، المدخل الی‌صناعت الموسیقی، الاشارات و التنبیهات، مقالت فی آلت رصدیه، رساله معیارالعقول، المجسطی،النجاه، علم هیئت است و همچنین طبابت با گیاهان دیده می‌شود.
مفاخر و مشاهیر
موزه مفاخر و مشاهیر همدان سال ۱۳۸۸ ش.ه با تندیس مفاخری مانند خواجه رشید، عین القضاه، کریم‌خان زند، میرضی الدین آرتیمانی، حیقوق نبی، شهید مفتح، سیدجمال الدین اسدآبادی، بوعلی سینا، شیخ علی اکبر نهاوندی، در خیابان شریعتی همدان راه‌اندازی شد. خانه بیژن با شماره ۵۰۲۲ در زمره آثار ملی ثبت شده است. معماری این ملک به دوره پهلوی اول با ساختار آجری و شیروانی، تزئینات گچ بری هندسی و گیاهی، تزئینات فلزی شیروانی، با یک دالان بر روی معبر فرعی مجاور تعلق دارد.
همدان‌نگار://
