همدان نگار- حمید نصرتی قانعی- خبرنگار: سالانه بازه زمانی بیست اسفند تا نیمه اردیبهشت صف و قطار گونی‌ها و عطرگیاهان دارویی و خوارکی الوند که بومی‌ها با خود از روستا‌های توییجین، موییجین و برفجین به راسته بازار‌های اصلی شهر همدان(بابا‌طاهر و عباس‌آباد) می‌آورند مشام هر رهگذری را می‌نوازد تا خریداران در این بازار پر‌رونق گپ و گفتی با فروشندگان داشته باشد. دامان کوهستان الوند محل رویش ۱۲۴ گونه گیاه دارویی است که از این تعداد ۱۹ گونه مصرف محلی داشته و۱۶ گونه گیاه دارویی نادر تهدید شده است. غالب بومی‌های ساکن روستا‌های دامان الوند شناختی از خواص این گیاهان دارویی و خوراکی دارند.
گیاهان شفابخش و دارویی الوند عرضه شده توسط دست‌فروشان غازیاغی، سلما‌تره، گیلاقه( والک، تره کوهی)، سیر‌کوهی، پنیرک، گشنیز کوهی، اسفناج کوهی یا همان ترشک، آویشن(آذربه)، تیغ دوراغ، موچی‌چلیته، کنگر، شبدر، ریواس، خاکشیر، موسیرکوهی، چای‌کوهی(گُل کوفته، تُکلیجه، کُرکِ خرگوشه)، بابونه، پونه، مَنده، گزنه، یونجه، تَر‌تیِزه، کاسنی، بُومادران، شبدر و شِنگ است؛ که به وفور در بازار همدان برای فروش در گونی شدند. برخی از این گیاهان دارویی برای پخت آش‌های محلی و برخی دیگر مصرف خوراکی (شنگ، یونجه، آویشن و پونه) دارد. در خواص برخی از این گیاهان به مانند بُومادران و یونجه مواردی مانند ضد‌عفونی کننده دستگاه گوارش و مقوی معده آمده است.
آنچه در این بین جای تامل دارد بی توجهی بومی‌ها به حفظ این رویشگاه طبیعی است چرا که گیاهان را ریشه‌کن شده به بازار فروش می‌آورند، اگر همچنان این روند ادامه داشته باشد فقر رویشگاه ز‌رخیز و شفابخش الوند شاهد خواهیم بود و رویشگاه طبیعی این گیاهان می‌زند وقتی در این بستر ریشه گیاهی نباشد که خاک را از شسته شدن بارش‌های تند بهاری حفظ کند است. سنگ باقی‌مانده از این بارش هم دیگر فرصتی برای رویش مجدد و تکثیر گیاهان در امان مانده از تیغ تیز بومیان فراهم نمی‌کند و رستنگاه زرخیر و شفابخش الوند هر روز بیشتر از گذشته به قعر فقر گیاهان پایدار کننده خاک می‌غلتد و سر‌سبزی از آن روی بر‌می‌تابد آنهم در دیاری که آرامگاه اسطوره طب سنتی ایران زمین قرار دارد( بوعلی سینا).
این دیار ظرفیت بالقوه‌ای برای کشت این گیاهان در دامان الوند دارد و به رونق اشتغال منجر خواهد شد؛ به آن شرط که منابع طبیعی عزمی راسخ برای حفظ این گیاهان و نهادینه‌‌کردن فرهنگ صحیح استفاده از داشته‌های این کوهستان در برنامه داشته و به بومیان آموزش دهد، چطور برای افزایش اشتغال و در‌آمد خود به دانه‌پراکنی و حفظ خاک این دامنه کمک کنند و این گیاهان را از ریشه در‌نیاورند و حتی شرایطی برای آنان فراهم کند که بتوانند این گیاهان خودرو را به صورت دستی هم تکثیر کنند.
اکنون در بیش از چهار هزار هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی استان بیش از ۲۰۰ نوع گیاه دارویی کشت(بنفشه، اسطوخودوس(لاواندر)، کالاندولا، رازیانه، بادرنجبویه، گشنیز، مرزنجوش، نعنا، زیره‌سبز و گل‌گاو‌زبان) و سالانه با تولید ۹۶۷۹ انواع گیاه دارویی موفق به رتبه چهارم کشور شده است استان همدان قطب تولید گیاهان دارویی به مانند رازیانه، گشنیز و سیاهدانه است.
همدان نگار://
